“Халқ бугун биздан ҳимоя талаб қилаяпти, тинч-тотув ҳаёт, оғир меҳнатларига яраша турмуш шароитларини талаб қилаяпти. Бу ҳаққоний талабдир. Ўзбекистон раҳбарияти ҳеч қачон, ҳеч қанақа Иттифоқ бўлмасин, ким билан иттифоқ бўлмасин, иккинчи даражали ролга рози бўлмайди ва бунга йўл ҳам қўймайди.

Мен шу бугундан эътиборан, 1 сентябрни жумҳуриятимизда Мустақиллик куни – умумхалқ байрами деб эълон қилишни таклиф этаман!”

Роппа-роса 34 йил олдин, 1991 йилнинг 31 август куни, Ўзбекистон Олий Кенгашининг XII чақириқ навбатдан ташқари VI сессиясида Биринчи Президент Ислом Каримов томонидан қилинган тарихий маърузанинг айниқса мана шу қисми қайта-қайта тингланса-да, қулоққа хуш ёқаверади, одамни алланечук ширин хотиралар томон бошлайди, қалбинг узра нурли бир тонгнинг ёқимли саболари эсгандек бўлаверади. Чунки у – Ватан озодлиги ибтидоси билан боғлиқ гаплар.

Инсон қалбининг бойликлари ичида Ватан туйғуси деб аталган бебаҳо жавоҳир бор. У – юрагимизнинг қуввати, эътиқодимизнинг собитлиги, ҳаётимизнинг бутунлигидир. Онамиз – Ватан, боламиз – Ватан, кўзимизнинг оқу қораси – Ватан. Уни ҳис қилмаган фарзанд, тараннум этмаган ижодкор йўқ. Ватан – Навоий ва Машрабнинг изтироби, Бобур ва Фурқатнинг соғинчи, Чўлпону Фитратларнинг увол кетган жони-ю қони... Қувончу қайғулари билан, шоду ғамнок кунлари, кечмиши билан, борича бизники у.

Ватанни, юртни озод кўрган кунимиз – биз учун байрамлар ичра байрам, ҳақли равишда бош айём ҳисобланади. Ўтган йиллар давомида бу байрам ҳам, бу сана ҳам – чўнг эътиқодимизнинг ажралмас бир қисмига айланиб улгурди, қадриятимиздан, тийнатимиздан сира ўчмас бўлиб ўрин олди. Йилларки, бирда долғали, бирда суронли, бирда осойишта, бирда сурурли. Бизга сабоқ бўлган йиллар, турфа қиёфаларни, уларнинг асл шакл-шамойилини очган йиллар. Очиғи, “Ёв қочса, ботир кўпайгани”дек, ғалабанинг ҳам эгаси кўп бўлади. Аммо бу оқсоч тарихнинг бизга берган сабоғи шулким, йиллар, асрлар ўтса-да, юртни ҳурриятга, истиқлолга – қон тўкибми ва ё тинч йўл биланми, олиб чиққан, онгли умрини – ана шу юрт дунёда тенглар ичра тенг бўлмоғига тиккан инсоннинг номи абадиятга дахлдор бўлиб қолаверади.

Мустақилликнинг илк йилларидан парламент аъзоси, Олий Мажлиснинг 1993- 2008 йиллардаги раиси Эркин Халилов хотираларидан:

“Мустақиллик осмондан тушгани йўқ, ўз-ўзидан бўлиб қолгани йўқ. Бунда Биринчи Президентнинг жуда ҳам мардонавор саъй-ҳаракатлари, иродаси, мардлиги муҳим роль ўйнади. Мустақиллик эълон қилингани ҳам кечагидек эсимда. ГКЧП ўтгандан кейин Ислом Абдуғаниевич каминага “3 кун ичида Ўзбекистон Мустақиллиги тўғрисида қонун лойиҳасини тайёрлагин”, дедилар. Бундай қонун тайёрлаш тажрибада бўлмаган. У киши фикр бердилар, сиёсий иродани баён қилдилар, биз юрист сифатида мана шу иахфий топшириқни амалга оширишимиз керак эди.

Ўйлаб-ўйлаб, 3 та ҳужжат тайёрланди. Аввало, “Ўзбекистон мустақиллиги асослари тўғрисида” деган ном билан қонун лойиҳаси тайёрладик. Мустақиллик эълон қилинмасдан, бу қонунни ўз-ўзидан қабул қилиш мумкин эмас эди. Ўзбекистон мустақиллигини эълон қилиш тўғрисида Олий Кенгаш қарори лойиҳасини ҳам тайёрладик. Ва учинчи ҳужжат  –  қонунни қабул қилиш тўғрисидаги қарор лойиҳаси ҳам тайёр бўлди. Ислом акага олиб бордим (у пайтлар парламент Қонунчилик қўмитаси раиси эдим).

Ҳужжатларни мажлисга кираётганлари сабаб вестибюлда берганман. Олиб кириб кетдилар-да, кўриб чиқиб, мени чақирдилар. Бўлди, сессияни тайёрлаймиз, мажлис қиламиз, дедилар. 30 августда президиум ўтган, баҳс бўлган. 31-чида эълон қилиб, байрамни қачон қиламиз, десак, 1 сентябрь, деганлари эсимда. Ўқишнинг биринчи куни бўлади-ку, деган эътирозлар ҳам бўлган. Ислом Каримов мустақиллик кунини белгилашда ҳам қатъият кўрсатдилар: “Мустақилликни 31 августда эълон қиламиз, Мустақиллик байрамини эса 1 сентябрь куни этиб белгилаймиз,” деган эдилар”

...Орадан йиллар ўтди. Рамзийликни қарангки, бугун – энг улуғ, энг азиз байрамимиз арафасида – Истиқлол асосчиси номини ҳам, мана, 9 йилдан буён хотирлай бошладик. Дарвоқе, чорак аср олдин унинг ўзи 31 августни – “Қатағон қурбонлари хотираси куни” сифатида белгилаб берган эди, униям нишонлаймиз. Ажаб уйғунлик: бира тўла учта сана. Ҳар саналарки...

Буни – умрни шу Ватан ва унинг саодати йўлида тикиш дейишади.

Шу ўринда эса барча юртдошларимизни Ватаннинг энг буюк байрами, ҳурриятнинг нурли тонги билан қутлаймиз!

Мустақиллигимиз абадий бўлсин!